czwartek, stycznia 21, 2021

Ameryka wraca do współpracy międzynarodowej.

 Spora część świata odetchnęła z ulgą po zaprzysiężeniu Bidena. Szczególnie politycy z Europy zachodniej głośno mówią o nowej szansie na normalizację stosunków między Europą i USA i ponownej współpracy. Widać wielu z nich miało już szczerze dosyć Trumpa z jego narcystycznym przekonaniem o własnej wielkości i jego niezdolności do kooperacji. 


Tak Trump jest osobą chyba całkowicie niezdolną do kompromisu. Jego polityka to polityka walki, w której zwycięzca bierze wszystko - the winner takes it all. W jego świecie istnieją tylko zwycięzcy i przegrani - winner i looser. Zwycięzcy, a siebie uważał z pewnością za największego zwycięzcę, godni są podziwu, a dla przegranych zostaje tylko pogarda. W opinii Trumpa i wielu innych apologetów tego poglądu lęk przed pogardą jest świetną motywacją do działania i wygrywania. 


Taka postawa dzieli społeczeństwa bardzo mocno. Dążenie do zwycięstwa oznacza, że trzeba pokonać innych. Tu brak miejsca na współpracę. W nauce taka postawa jest określana jako gra o sumie zerowej. Gramy o pewną określoną, niezmienną pulę i wygrywający bierze wszystko. Ale wyobraźmy sobie sytuację w której pulę można powiększyć jeżeli gracze będą w rozsądny sposób współpracować. Wtedy mamy do czynienia z grą o sumie niezerowej. Ciekawie pisze o tych różnych formach gier społecznych Rober Wright w książce „Nonzero, logika ludzkiego przeznaczenia”.  


W grze o sumie niezerowej wygrywają poniekąd wszyscy, bo dzięki współpracy pula o którą grają powiększa się. Społeczna dynamika pełna jest sytuacji w której raz bierzemy udział w grze o sumie zerowej (rywalizacja), a za chwilę gramy w grę o sumie niezerowej (współpraca). Wojna to drastyczny przykład gry o sumie zerowej. Ale nawet w trakcie wojny mamy do czynienia rownież ze współpracą. Wprawdzie obie konkurujące strony chcą osiągnąć korzyści kosztem przeciwnika. Jednak wewnątrz walczących stron widać wyraźnie mocną współpracę tak aby jak najszybciej pokonać przeciwnika. 


Rywalizacja i współpraca są dwoma bardzo ważnymi aspektami życia społecznego i oba te aspekty wpływają na rozwój społeczny i technologiczny. Wydaje się, że jednak właśnie zdolność do współpracy, zdolność do zorganizowanego współdziałania we wspólnym celu olbrzymich grup ludzi nie znających się wzajemnie umożliwiła powstanie współczesnych społeczeństw o tak skomplikowanej organizacji. Ta zdolność do współpracy to jedna z niewielu cech, które nas różnią od innych zwierząt. Zwierzęta żyjące stadnie też oczywiście współpracują ze sobą. Jednak ta współpraca jest ograniczona do stosunkowo małych grup, w których wszystkie osobniki znają się nawzajem. Szacuje się, że wielkość takiego stada nie może przekraczać 150 osobników. Bardzo ładnie opisuje to Yuval Harari w swojej książce „Sapiens, od zwierząt do Bogów”. 


Bez współpracy powstanie tak wielkich struktur społecznych nie byłoby więc możliwe. Współpraca jest konieczna aby rozwiązywać problemy, z którymi takie duże grupy społeczne muszą się uporać aby przeżyć. Świat w ostatnich latach zmalał dzięki globalizacji i nawet tak potężne państwa jakim jeszcze jest USA nie są w stanie same rozwiązywać aktualnych problemów. Na przykład walka z ociepleniem globalnym jest w takim samym stopniu wyzwaniem dla wszystkich państw na świecie, wyzwaniem przekraczającym możliwości pojedynczych państw. Inny problem to pandemia Corona wirusa. Aktualna pandemia pokazuje wyraźnie, że żadne państwo same nie rozwiąże tego problemu. Dopóki będą państwa, gdzie ten wirus będzie grasował, wszystkie inne państwa będą zagrożone. Tutaj nie pomoże nic, gdy jedno z państw uzyska odporność stadną. Na początki pandemii wiele państw próbowało iść swoją drogą. Państwa i społeczeństwa jednak szybko zorientowały się, że bez skoordynowanych działań średnioterminowo walki z pandemią nie da się wygrać. To dzięki niewyobrażalnej współpracy naukowej mamy też tak szybko skuteczną szczepionkę przeciwko temu wirusowi. 


Powrót zarządzanej przez Bidena USA do współpracy międzynarodowej, na co wielu liczy, wzmocni Europę i świat. Wedle reguł gry o sumie niezerowej wzmocni również USA.