Czy przyszłość da się przewidzieć?

Któż z nas nie chciałby wiedzieć co przyniesie jutro, albo jak świat będzie wyglądał za lat kilka lub kilkanaście. Ach jak to byłoby wspaniale, gdyby tak można było zajrzeć w przyszłość i wiedzieć już dziś co będzie jutro! Czy jednak jest to w ogóle możliwe?

Już od tysiącleci ludzie usiłują zerknąć w przyszłość. Kapłani, "szczególni" interpretatorzy pism świętych, wróżki, astrolodzy i tysiące innych różnorakich przepowiadaczy przyszłości czy wręcz jej badaczy mówi nam co nas czeka.

Ich zadanie jest szalenie trudne. Jak trudne możemy przekonać się praktycznie każdego dnia obserwując fałszywe prognozy pogody czy te wyborcze - ci którzy je ogłosili wyjaśniają nam potem w sposób bardzo fachowy, dlaczego ich własne prognozy nie sprawdziły się ;) . Nieustannie zmieniane zapowiedzi przewidywanego wzrostu gospodarczego czy kursów giełdowych obnażają bezlitośnie ignorancję tak zwanych specjalistów. Nie przeżyliśmy też - na szczęście - końca świata w roku 2000. Również ponure wizje przyszłości głoszone przez naukowców z klubu rzymskiego też nie spełniły się.

Przyszłość zaskakuje więc nas ciągle na nowo. Oczywiste, jak nam się wydaje, trendy (weźmy na ten przykład przeludnienie świata), nagle zmieniają kierunek. Za to nieustannie pojawia się coś nowego, czego nikt nie spodziewał się.

Nie jest wiec łatwo być futurologiem. Nieustanne porażki w przepowiadaniu, praktycznie całkowity brak potwierdzających się przepowiedni to futurologów chleb powszedni. Na ich szczęście my szybko zapominamy o tych fałszywych proroctwach i zafascynowani śledzimy nowe przepowiednie.

Tylko chyba jeden człowiek uchodzi za nieomylnego. To John Naisbitt autor słynnej książki Megatrendy. Naisbitt w swej nowej książce "Mind Set" - jeszcze nie ukazała się ona po polsku - uchyla nieco rąbka tajemnicy swych dokładnych proroctw. Otóż aby dobrze przepowiadać przyszłość trzeba posiadać swoistą mentalność (mindset), kilka szczególnych cech psychologicznych. Ta mentalność futurologa to taki zbiór założeń i pewnego nastawienia do życia, które pomagają mu wśród niezliczonych codziennych zdarzeń dostrzec te kilka, które z czasem staną się nowym trendem.

Naisbitt opisuje w swej książce 11 jego zdaniem najważniejszych cech, na których bazują jego przepowiednie i zdolność rozpoznania przyszłych trendów. Chociaż zapewne nie każdy z nas chce zostać futurologiem, to sądzę, że te cechy mogą się przydać również na co dzień. Oto one:

1. Pomimo, ze wiele zmienia się, to większość pozostaje taka sama. Nuisbitt podkreśla tutaj, że zmiany zachodzą w większości przypadków tylko wąskim zakresie naszego życia. Cała reszta naszych życiowych spraw jest dosyć stabilna.
   
2. Przyszłość jest częścią teraźniejszości. Przyszłość kiełkuje w teraźniejszości. Przyszłość wyłania się z naszego codziennego życia.
   
3. Nie deklaracje tylko fakty są istotne. Nie patrz na pierwsze strony gazet pełne gołosłownych deklaracji tylko szukaj faktów i konkretów.
   
4. Nie zawsze musisz mieć rację. Postawa muszę-mieć-rację ogranicza zrozumienie rzeczywistości. Tak naprawdę nie jest ważne kto ma racje, tylko co jest prawdą.
5. Świat jest jak puzzle.
   
6. Nie wybiegaj zbyt daleko w przyszłość. Musisz być zrozumiały dla innych.
7. Opór przeciwko zmianie znika w momencie gdy ludzie dostrzegą korzyści z niej wynikające.
   
8. Wydarzenia których oczekujemy nadchodzą zawsze wolniej niż się spodziewamy.
9. Wyniki osiągamy nie wtedy gdy rozwiązujemy problemy, ale kiedy wykorzystujemy szanse.
10. Nie dodawaj nic bez wyrzucenia czegoś innego
    
11. Nie zapomnij o ekologii technologii

Moim zdaniem szalenie ważna jest cecha 4 - Nie zawsze musisz mieć rację. Sądzę, że większość z nas przeszukuje fakty dla potwierdzenia własnej teorii, a nie w poszukiwaniu obiektywnej prawdy. Tacy już jesteśmy. ;)